Zespół Placówek Oświatowych - Publiczna Szkoła Podstawowa i Przedszkole im. Marii Firlejczyk w Sichowie Dużym

Z najnowszego badania „Nastolatki 3.0”*, który wkrótce się ukaże, wynika, że co dziesiąty nastolatek jest aktywny w sieci ponad osiem godzin dziennie, a co piąty spędza tyle samo czasu online także w weekendy. Natomiast w okresie lekcji na odległość, gdy klasy szkolne trzeba było zmienić na wirtualne, niektórzy badani przyznawali, że korzystali z urządzeń cyfrowych średnio nawet ok. 12 godzin dziennie! Dane te pokazują, że przestrzeń online na równi z „realem” stała się miejscem, gdzie młodzi ludzie podejmują wiele swoich aktywności. Czas spędzany przed ekranami (smartfonów, tabletów i innych urządzeń mobilnych) może jednak niepokoić: problem zauważają zarówno dorośli, jak i sama młodzież. W którym momencie korzystanie z internetu zamienia się w uzależnienie i kiedy można mówić o FOMO?

FOMO, czyli…

FOMO (ang. Fear of Missing Out) to najprościej rzecz ujmując – lęk przed odłączeniem, wypadnięciem z obiegu, obawa, że nie będziemy „na bieżąco” i coś nas ominie, gdy odłożymy telefon. Problem ten może dotknąć każdego, niezależnie od wieku. Wiemy, że dotyczy znacznej liczby polskich nastolatków: już 23% z nich charakteryzuje się wysokim poziomem FOMO, a kolejne 71% doświadcza go w średnim nasileniu**. Dodatkowo co piąty nastolatek deklaruje, że „nic nie jest tak przyjemne, jak korzystanie z telefonu”*.

Na wysoki poziom FOMO wpłynęła z pewnością pandemia, ale nie bez znaczenia jest również szybki rozwój nowych technologii i ich dostępność. Część naszych aktywności pewnie już na zawsze zostanie w sieci i nie warto próbować za wszelką cenę ograniczać dziecku czy nastolatkowi np. możliwości kontaktu ze znajomymi online. Warto jednak być czujnym i zauważać pierwsze symptomy FOMO oraz uzależnienia od internetu, a także nauczyć się im przeciwdziałać.

Jak rozpoznać FOMO?

Przede wszystkim pamiętajmy: nie każdy, kto spędza czas przed ekranem smartfona czy komputera, doświadcza FOMO. Są jednak pewne zachowania, na które zdecydowanie warto zareagować. Należą do nich:

• przymus noszenia telefonu ze sobą przez cały czas;
• reagowanie na każde powiadomienie lub dźwięk dobiegający z urządzenia, przerywanie wykonywanych czynności, by odebrać wiadomość;
• długie godziny spędzane w mediach społecznościowych;
• nuda i poczucie pustki w przypadku, gdy telefon milczy;
• wahania nastrojów zależne od pozytywnych lub negatywnych reakcji na własne materiały zamieszczane w sieci;
• bezustanne porównywanie się ze znajomymi, poczucie posiadania gorszego, uboższego życia niż obserwowani znajomi czy idole;
• trudności ze skupieniem, koncentracją uwagi, problemy z zaśnięciem;
• dolegliwości bólowe związane z wymuszoną przez korzystanie z urządzeń postawą ciała (bóle szyi, pleców, głowy).

Jak mądrze zareagować i pomóc?

Rodzice mają do wykonania ważne zadanie – nauczyć dzieci, jak w pełny i bogaty sposób korzystać z internetu oraz unikać negatywnych konsekwencji przebywania online. Nic nie zastąpi rozmów, podczas których podpowiemy, jak poruszać się po wirtualnych ścieżkach. W tych wędrówkach rodzic bowiem powinien być przewodnikiem, towarzyszem, na którego zarówno młodsze, jak i starsze dziecko może w każdej sytuacji liczyć.

Co zrobić, gdy podejrzewamy, że dziecko może używać internetu w problemowy sposób? Przede wszystkim nie zachowujmy się impulsywnie – niezmiernie ważna jest spokojna, wyważona reakcja. Ponadto warto trzymać się kilku poniższych zasad.

1. Zbadajmy sytuację. Przyjrzyjmy się, jak funkcjonuje dziecko, jak wygląda jego rytm dnia, jak spędza czas, czy ma przyjaciół, z którymi spotyka się „w realu”, i czy nie porzucił swoich dawnych pasji na rzecz cyfrowej rozrywki.
2. Przygotujmy się do rozmowy i zaprośmy dziecko do autorefleksji. Zastanówmy się wspólnie, jak młody człowiek reaguje na to, co widzi w sieci, jak na jego nastroje wpływają posty czy zdjęcia zamieszczane przez znajomych.
3. Pokażmy różnice. Ważnym elementem spokojnej rozmowy – prowadzonej w odpowiednim momencie! – jest wskazanie różnic między tym, co dzieje się w mediach społecznościowych, a tym, czego doświadczamy offline.
4. Ustalmy zasady korzystania z internetu, które w równym stopniu będą obowiązywać wszystkich domowników. Wydzielmy strefy bez telefonu, umówmy się, że z urządzeń mobilnych nie będziemy korzystać podczas posiłków i dwie godziny przed snem. Może uda nam się zorganizować weekend bez smartfonów i pojąć wyzwanie #offlinechallenge?
5. Poszukajmy alternatywy. Zastanówmy się razem z dzieckiem, jak swoje zainteresowania i pasje może rozwijać bez wykorzystania internetu, pomóżmy mu znaleźć i zorganizować ciekawe zajęcia offline.

Źródło: https://ose.gov.pl/aktualnosci/wpis/bezpieczni-w-sieci-z-ose-fomo