Zespół Placówek Oświatowych - Publiczna Szkoła Podstawowa i Przedszkole im. Marii Firlejczyk w Sichowie Dużym

W dobie pandemii i zdalnych lekcji dzieci zaczęły korzystać z sieci masowo – do nauki, rozrywki, komunikacji. W tym czasie nauczyciele i rodzicie musieli bliżej przyjrzeć się swoim kompetencjom cyfrowym oraz poszerzyć lub zdobyć wiedzę na temat bezpiecznych zachowań młodych użytkowników internetu. Zaczęli też bardziej przyglądać się jakości czasu wolnego i szukać alternatyw dla rozrywki online. Częściej zadawali sobie również pytanie, w jakim wieku dziecko jest gotowe na posiadanie własnego smartfona czy tabletu.

Ekspertki Państwowego Instytutu Badawczego NASK – Anna Rywczyńska i Marta Witkowska – które od lat zajmują się funkcjonowaniem dzieci i młodzieży w wirtualnym świecie, podzieliły się swoimi spostrzeżeniami na temat świadomego i bezpiecznego korzystania z internetu, a także dały rodzicom kilka ważnych rad. Oto pięć z nich.

Po pierwsze: Zdobądź wiedzę na temat cyberbezpieczeństwa

Rodzice często powtarzają „nie znam się na nowych technologiach”. Tymczasem wiedza na temat cyfrowego świata i bezpiecznego poruszania się po ścieżkach interntu jest dostępna dla każdego. Wraz z nową sytuacją pojawiało się bowiem w sieci wiele wartościowych kampanii, materiałów, platform edukacyjnych, e-zasobów, które pomagają w nauce zdalnej, zdobywaniu nowych kompetencji i zrozumieniu cyberzagrożeń – wystarczy po nie sięgnąć.

Z pomocą przyszła np. platforma OSE IT szkoła, która wraz z początkiem roku szkolnego połączyła siły z zasobami Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej. Wśród blisko 200 bezpłatnych kursów e-learningowych w kilkunastu kategoriach (takich jak np. Algorytmika i programowanie, Sieci komputerowe, Edukacja medialna czy Prawo internetu) znajdują się na niej również materiały dotyczące cyberbezpieczeństwa. Podobnie jak na stronie Akademii NASK są tu też publikowane opracowania i raporty na temat cyberzagrożeń oraz sposobów reagowania na niebezpieczne zjawiska w sieci.

– Czasem trudno jest rozmawiać z dzieckiem na temat bezpieczeństwa w sieci, dlatego zapraszamy na stronę OSE IT Szkoły czy Akademii NASK, gdzie można wyszukać problem, którym chcemy się zająć, np. problematyką niebezpiecznych relacji, publikowania w sieci swojego wizerunku lub materiałów intymnych. Jeżeli nie wiemy, jak rozmawiać z dzieckiem o trudnych sytuacjach w internecie, możemy mu puścić film z cyklu „Owce w sieci”, np. dotyczący sekstingu – mówił Anna Rywczyńska, Kierownik Działu Edukacji Cyfrowej.

Po drugie: Zadbaj o czas offline

Kiedyś dzieci spędzały czas przed ekranami laptopów, tabletów czy smartfonów głównie w ramach rozrywki. Obecnie podczas zdalnych zajęć uczą się przed komputerem, a potem dodatkowo robią w sieci to, co zwykle: grają, rozmawiają z przyjaciółmi, korzystają z mediów społecznościowych. Czas dziecka z urządzeniem znacznie się wydłużył, co niekoniecznie służy jego dobru. Ważne jest więc, by znaleźć alternatywę – wybrać aktywności bez komputera. Może to być gra w planszówki, karty, wspólne gotowanie, zabawa w berka, chowanego, jazda na rowerze czy niedziela bez nowych technologii.

– Może to być też inny sposób, ale ważne, żeby był ustalony wspólnie z dziećmi – podkreśla Marta Witkowska, psycholog i terapeutka, specjalistka w zakresie edukacji cyfrowej w NASK. – Dużo łatwiej nam przekonać dzieci do zasad i reguł dotyczących korzystania z nowych technologii, jeżeli po pierwsze porozmawiamy z nimi o nich, a nie zadecydujemy ponad ich głowami. A po drugie, kiedy wytłumaczymy dzieciom, dlaczego czasem trzeba odkleić się od komputera i porobić coś innego – dodaje ekspertka.

Po trzecie: Ustal nowe zasady higieny cyfrowej

Ponieważ czasy i okoliczności się zmieniły, należy też zmodyfikować zasady korzystania z urządzeń. Nie wszystkie nawyki, które wydają nam się złe, muszą przynieść negatywne skutki. Marta Witkowska przypomina, że dzieci, będąc w izolacji, nie mogą spotykać się z rówieśnikami, a utrzymywanie kontaktu z koleżankami i kolegami to ich największa potrzeba rozwojowa.

– Pamiętajmy o tym, wyznaczając zasady korzystania z internetu. Dzieci potrzebują mieć czas w sieci, poza lekcjami, kiedy mogą pogadać ze znajomymi. A robią to bardzo różnie, poprzez media społecznościowe lub podczas grania – przypomina ekspertka. Dodaje, że musimy zmienić swoje podejście i zmodyfikować higienę cyfrową, ucząc dzieci drobnych kroków: zrób co jakiś czas przerwę, przejdź się.

Po czwarte: Wybieraj prezenty mądrze

Przeciętne polskie dziecko dostaje smartfona na własność w wieku siedmiu lat. Rodzice często ulegają marzeniom swojej pociechy o posiadaniu takiego urządzenia. Warto jednak zastanowić się, czy nie za wcześnie staje się ono właścicielem narzędzia cyfrowego, a zarazem odbiorcą wirtualnych treści.

Anna Rywczyńska namawia, by wstrzymać się z decyzją o kupnie takiego prezentu. – Wypożyczmy dziecku nasz sprzęt, wtedy dużo łatwiej jest nam powiedzieć: „ja ci to daję pod pewnymi warunkami”. A nie: „to jest twoja własność”. Bo jak ją zabieramy, robi się z tego duży dramat – podkreśla.

Kiedy jednak zdecydujemy się już spełnić marzenie dziecka o posiadaniu smartfona czy tabletu, wyposażmy urządzenie w filtry kontroli rodzicielskiej i aplikacje chroniące najmłodszych przed dostępem do szkodliwych treści. W przypadku starszych dzieci wręczenie prezentu poprzedźmy rozmową na temat wspólnie ustalonych zasad użytkowania sprzętu i czyhających w sieci cybezagrożeń. Dajmy też odczuć dziecku, że zawsze może przyjść do nas po radę i pomoc, gdy doświadczy trudnej sytuacji w sieci.

Po piąte: Daj dziecku dobry przykład

Stwierdzenie, że przykład idzie z góry, nadal jest aktualne. Dzieci naśladują dorosłych, dlatego nasze zakazy, ostrzeżenia, zasady nie zadziałają, jeśli swoim zachowaniem nie dajemy dobrego przykładu, jak mądrze korzystać z nowych technologii i szukać alternatywy dla czasu spędzanego online.

– Jeżeli sami zza ekranu mówimy „odłóż smartfon”, „wyłącz grę”, to nasze słowa nie mają właściwie żadnego znaczenia. Ustalając domowe zasady korzystania z nowych technologii, powinniśmy stosować się do nich wspólnie – przypomina Marta Witkowska.

Zobacz materiał „Bezpieczni w sieci, czyli jak świadomie i bezpiecznie korzystać z internetu w domu? Ogólnopolska Sieć Edukacyjna wspiera rodziców” w Dzień Dobry TVN.

Źródło: https://ose.gov.pl/aktualnosci/wpis/5-zasad-swiadomego-i-bezpiecznego-korzystania-z-internetu-ose-wspiera-rodzicow