Zespół Placówek Oświatowych - Publiczna Szkoła Podstawowa i Przedszkole im. Marii Firlejczyk w Sichowie Dużym

"Agresja - jak reagować?" Poradnik dla rodzica

Drogi Rodzicu!

Rozmiary agresji w Polsce wzrastają z roku na rok. Codziennie media donoszą o kolejnych jej przejawach. O narastaniu agresji świadczą też opracowania zawarte w publikacjach pedagogicznych, prasie codziennej oraz odczucia społeczne. Z agresją mamy do czynienia wszędzie: w potocznej rozmowie, często w domach rodzinnych, na podwórkach, ulicach i stadionach, w tekstach młodzieżowych piosenek. Zjawisko narastania agresji, występowania różnych jej form i odmian, obserwuje się też w szkołach. Wzorce agresywnych zachowań szeroko emituje telewizja.

Zachowania agresywne mogą mieć charakter agresji słownej (np. kłótnie, przekleństwa, wyśmiewanie się, przezywanie) lub fizycznej (np. popychanie, plucie, bójki, niszczenie przedmiotów). Są one skierowane przeciw komuś albo czemuś i mają na celu wyrządzenie krzywdy fizycznej, psychicznej lub moralnej. Słuszne przerażenie budzi fakt, że agresorami są coraz częściej dzieci i młodzież. W tej sytuacji należy poznać przyczyny agresji oraz szukać sposobów radzenia sobie z nią. Generalnie poszukuje się przyczyn agresji w niezaspokojonych ważnych potrzebach. Niemożność realizacji którejś z potrzeb prowadzi do frustracji, która przejawia się w różnorakich reakcjach. Jedną z nich mogą być zachowania agresywne. Stwierdzono związek między brakiem zaspokojenia potrzeb dziecka oraz brakiem zaangażowania w sprawy dziecka, a późniejszymi tendencjami do agresji i wrogości wobec innych ludzi.

Bardzo istotna dla rozwoju dziecka jest potrzeba bezpieczeństwa. Nie realizowana w dostatecznym stopniu w dzieciństwie może wyzwalać agresję. Odrzucenie emocjonalne wywołuje u dziecka frustrację potrzeby bezpieczeństwa i w konsekwencji prowadzi do agresji. Jeśli np. środowisko rodzinne doświadcza dziecko lękiem przez zastraszanie, to wywołuje w nim brak poczucia bezpieczeństwa, niemożność odczuwania pewności siebie. Zwiększone odczuwanie lęku i zagrożenia jest bardzo przykre i trudne do zniesienia. Agresja rozładowuje nagromadzone napięcie. Zadaniem rodziców jest okazywanie dzieciom ciepła, angażowanie się w ich sprawy, tworzenie przyjaznej atmosfery w domu, atmosfery akceptacji, zrozumienia, zaufania. Ważne jest słuchanie dzieci i rozwiązywanie z dziećmi problemów.

Kolejną ważną potrzebą jest potrzeba odnoszenia sukcesów. Należy zwrócić uwagę na wymagania i oczekiwania wobec dzieci. Zbyt wysokie wymagania, nierealne oczekiwania wywołują złość u dziecka, którą dziecko chce z kolei wyładować. Inną, obok niezaspokojonych potrzeb dziecka, przyczyną zachowań agresywnych jest permisywna (przyzwalająca) i tolerancyjna postawa wobec dziecka połączona z brakiem ustawienia jasnych granic wobec agresywnego zachowania w stosunku do rówieśników, rodzeństwa i dorosłych. Taki brak reguł z uogólnioną tolerancją rodziców prowadzi w przyszłości do wyższego poziomu przejawiania agresji przez dziecko.
Odkrycie faktu, że dziecko jest ofiarą przemocy ze strony kolegów w szkole jest przykrym doświadczeniem. Nawet, jeśli trudno w to uwierzyć, nie można odkładać sprawy na później i należy stawić temu czoła. Dziecko cierpi i każdy dzień jest dla niego ważny. Musisz mu pomóc. Musisz wspierać je w tym trudnym momencie jego życia, aby nie straciło wiary w siebie i ciebie - rodzica. Rozmawiaj ze swoim dzieckiem jak najczęściej.
Mogą pojawić się różne formy przemocy dzieci wobec dzieci. Jeśli dziecko powie, że jest wyśmiewane w klasie - nie bagatelizuj tego. Dla niego może to stanowić większy problem niż pojedyncza bójka. Wszystko zależy od wrażliwości dziecka oraz sposobu, w jaki zachowują się sprawcy. 

"Agresja - jak reagować?" poradnik dla rodzica 2
Przemoc mogą stosować uczniowie z tej samej klasy (w pojedynkę lub całą grupą) oraz uczniowie z innych klas. Większość dzieci nie informuje dorosłych (rodziców i nauczycieli), że doświadcza przemocy. Są różne powody takiego milczenia: lęk przed zemstą sprawców, brak wiary w pomoc i zmianę sytuacji, obawa, że nikt nie uwierzy, poczucie winy, wstyd itp. Musisz sam uważnie obserwować swoje dziecko.
SYGNAŁY MOGĄ ŚWIADCZYĆ O TYM ŻE DZIECKO DOŚWIADCZA PRZEMOCY :
- ma sińce, zniszczone lub brudne ubranie, zniszczone przybory szkolne wygląda na nieszczęśliwe, gorzej śpi;
- pogarsza się w nauce;
- wycofuje się z kontaktów z innymi;
- zamyka się;
- staje się apatyczne lub agresywne, zmieniają się jego nastroje;
- unika szkoły np. rano skarży się na bóle głowy, brzucha;
- mówi np.: "nie lubię tej szkoły", "nienawidzę swojej klasy", "nie chcę tam chodzić", itp.;
- spóźnia się do szkoły, trzyma się blisko nauczyciela;
- wraca ze szkoły powoli, często dłuższą drogą;
- kradnie z domu pieniądze lub cenne przedmioty.

Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko padło ofiarą przemocy to porozmawiaj o tym wprost. Wysłuchaj dziecko uważnie. Zapewnij, że bardzo je kochasz, jesteś po jego stronie i pomożesz mu. Nie wyśmiewać się z jego słabości, uszanuj jego lęk i bezradność, nie obwiniaj dziecka za tę sytuację, pomóż mu uwierzyć w siebie ("wiem, że to przykre ","próbowałeś się bronić", "odszedłeś z podniesioną głową, brawo", "zrobiłeś, co mogłeś"). Nie bagatelizuj sprawy i pomyśl jakie kroki podjąć.
Jeśli z relacji dziecka wynika, że sytuacja nie jest zbyt trudna i dziecko ma szansę samo sobie z nią poradzić, Twoja rola polega na:
- wymyśleniu z dzieckiem sposobów przeciwstawienia się przemocy (co ma dziecko odpowiedzieć, co zrobić, kogo poinformować w szkole itp.);
- wsparciu dziecka (zapewnieniu go, że może sobie poradzić, że rodzic w nie wierzy, że nikt nie ma prawa go krzywdzić)
- przećwiczeniu trudnych sytuacji (np. odegraniu scenek, w których dziecko ma odpowiedzieć coś sprawcom);
- zapewnieniu o swojej gotowości do pomocy w razie, gdyby dziecko nie mogło sobie poradzić.

W wielu przypadkach dzieci nie są w stanie same przeciwstawić się powtarzającym się aktom przemocy. Wtedy niezbędna jest Twoja interwencja. Nie wolno ci używać przemocy wobec sprawców (czasem zdesperowani rodzice postępują w ten sposób)
- spotkaj się z wychowawcą klasy, zrelacjonuj mu sytuację, zapytaj co w tej sytuacji nauczyciel zamierza zrobić, zadeklaruj swoją chęć współpracy, kontaktuj się kilkakrotnie z wychowawcą, jeśli z relacji dziecka wynika, że przemoc trwa nadal;
- umów się na rozmowę z pedagogiem , dyrektorem szkoły , przedstaw mu sytuację oraz brak efektów(jeśli takie zauważyłeś) po ustaleniach z wychowawcą, zapytaj co w tej sytuacji dyrektor zamierza zrobić, zadeklaruj swoją chęć współpracy
- zgłoś sprawę na policję, jeśli twoje dziecko zostało pobite lub okradzione;
- szukaj specjalistów (pedagogów, psychologów, organizacji pozarządowych) dostępnych na twoim terenie, którzy mogą udzielić pracownikom szkoły konsultacji i wsparcia a tym samym pomóc twojemu dziecku.